Judith Rommens deed haar thesis onderzoek naar de invloed van materiële en sociale aspecten in collectief wonen door de tijd heen

Collectief wonen wordt steeds populairder en biedt aanzienlijke voordelen als oplossing voor hedendaagse huisvestingsproblemen en als inspiratiebron voor maatschappelijke ontwikkelingen. Hoewel onderzoek vaak gericht is op de pragmatische en innovatieve aspecten van collectief wonen, ontbreekt het aan diepgaand onderzoek naar de langetermijnontwikkeling van een collectief woonhuis en de interacties tussen het huis en zijn bewoners. Deze thesis verkent hoe materiële en sociale aspecten de ontwikkeling van een collectief woonhuis en de bewoners door de tijd heen beïnvloeden. Om de onderzoeksvraag te beantwoorden, heb ik een huisbiografie van een collectief woonhuis geschreven op basis van archiefonderzoek, auto-etnografie en interviews met (oud) bewoners en betrokkenen. De Wilde Wereld dat al sinds 1986 bewoond wordt en verschillende generaties bewoners heeft gekend, is als casestudy genomen.

Het levensverhaal van De Wilde Wereld laat zie dat het huis een dynamisch en levend systeem vormt dat bestaat uit het pand en de objecten erin; de mensen en hun interacties; de mentaliteit en idealen; en de sociale, politieke, historische en ruimtelijke context. Deze elementen beïnvloeden, stimuleren, remmen, behouden en veranderen elkaar continu, waardoor het huis constant in ontwikkeling is. De ontwikkeling van het huis wordt geleid door brede kaders die de oprichters op basis van hun (gewenste) geleefde ervaringen hebben opgesteld en sturen hoe mensen met de ruimte en elkaar omgaan. Deze kaders worden doorgegeven en aangepast, waardoor het huis zich in een spanningsveld tussen behoud en verandering ontwikkelt, waarbij het leven in huis altijd voortbouwt op dat van de vorige generatie. Daaruit ontstaat op den duur een huis met een eigen karakter en geschiedenis, dat in toenemende mate wordt gezien als levende entiteit die ‘macht’ heeft om de ruimte, en daarmee objecten, mensen en cultuur, te structureren. Wanneer er in alle dimensies van het huis veranderingen optreden, is er sprake van een disruptie en kan het karakter van het huis en zijn structurerende invloed worden gewijzigd.

Het onderzoek toont aan dat de ontwikkeling van het huis voortkomt uit een complex samenspel van sociale en materiële aspecten die elkaar gedurende de geschiedenis van het huis constant hebben beïnvloed. Zo ontstaat een huis dat zich voortdurend aanpast aan nieuwe tijdperken en bewoners, maar tegelijkertijd diepgeworteld is in de geschiedenis van haar pand en gemeenschap. Over de tijd beïnvloedt het huis in toenemende mate nieuwe generaties bewoners en verbindt hen met eerdere generaties. Deze studie toont aan dat de fysieke en de sociale constructie van een collectief woonhuis gezien moeten worden als diep verweven en zowel een gebouwde, geleefde en bedachte dimensie hebben die constant in elkaar haken. Daarmee biedt dit onderzoek niet alleen meer inzicht in de interne processen van een collectief woonhuis op de lange termijn, maar ook belangrijke handvaten voor het ontwikkelen van duurzame collectieve woonvormen 

Het verhaal van De Wilde Wereld : een onderzoek naar de invloed van materiële en sociale aspecten in collectief wonen door de tijd heen is een master thesis van Judith Rommens