Door Reinier van der Starre, MSc student
Het melkveehouderij/akkerbouw bedrijf van mijn familie in de Wieringermeer wordt bedreigd door de planvorming voor het Wieringerrandmeer. Dit proces volg ik dus al jaren van dichtbij. Wat mij opgevallen is, is dat mijn familie maar ook andere boeren in de omgeving zeer gefrustreerd zijn geraakt tijdens dit planvormingproces. Hierbij is men wel in contact met overheden, maar is de beeldvorming over de overheden zeer negatief. De vraag, die hierbij altijd in mijn achterhoofd speelt is: “waar komt die onvrede vandaan?” en “gaat het in andere gebieden ook zo?”.
Tijdens mijn studie Management of Agro- Ecological Knowlegde and Social Change (Maks) probeer je te begrijpen, waarom en hoe veranderingen tot stand komen en wat die veranderingen tot gevolg hebben. Het afstuderen was voor mij dan ook een unieke kans om uit te zoeken, waar die onvrede in genoemde planvormingsprocessen uit voortkomt. In samenwerking met Alterra heb ik de oorzaak van de onvrede in het gebied Restveen en Groene Waterparel in de Zuidplaspolder onderzocht.
De Zuidplaspolder is in de vijfde Nota Ruimtelijke Ordening aangewezen als ontwikkelingsgebied voor woning en glastuinbouw. Onder leiding van de provincie Zuid-Holland heeft de bestuurlijke werkgroep bestaande uit 23 partijen zoals; overheidspartijen, maatschappelijk organisaties en belangenbehartigers, de ontwikkelingsopgave verder uitgewerkt. Dit heeft er toe geleid, dat de op het veen gelegen zuidelijke deelgebieden Restveen en Groene Waterparel gedeeltelijk bestemd zijn voor natuur. Momenteel zijn er echter nog een aantal grondgebonden veehouderijbedrijven actief, die ontevreden zijn over de genoemde ontwikkelingen.
In dit onderzoek zijn de bronnen van onvrede van de boeren in het Restveen en Groene Waterparel onderzocht. Dit is gedaan door middel van een deskstudie van de verschillende beleidsdocumenten en daarnaast hebben er interviews plaats gevonden met de betrokken boeren, overheidsinstanties, belangenbehartigers en andere betrokkenen. De bronnen van onvrede zijn onderzocht door de beeldvorming over het planvormingproces, de wisselwerking tussen de regionale partijen en de boeren en de wijze van grondverwerving te analyseren. Uit het onderzoek is gebleken dat de volgende punten de bron zijn van de onvrede bij de boeren:
- Het feit dat de agrarische functie niet meer leidend is in het gebied.
- De overheid de verwachting schept dat de boeren nog invloed kunnen uitoefenen op het planvormingproces. Maar dat inspraak een illusie is.
- De boeren voelen zich niet vertegenwoordigd door de LTO in de bestuurlijke werkgroep.
- De overheid maakt in de ogen van de boeren misbruik van wet en regelgeving bij de verwerving van de grond.
- De overheid biedt in de ogen van de boeren geen redelijk vergoeding voor de grond gebouwen, die zij nodig heeft voor de planontwikkeling
Kortom de boeren voelen zich buitenspel gezet.
U kunt hier klikken voor een volledige versie van mijn MSc-thesis ‘Boeren buitenspel gezet: Inspraak en onvrede in Restveen en Groene Waterparel’