‘Gij zult participeren’: Een discoursanalyse van moestuin-projecten voor minima in Nederland (MSc-thesis)

Door Monique Jongenburger (Boerefijn) – MSc-student International Development Studies

Vijf jaar Internationale Ontwikkelingsstudies in Wageningen hebben me kritisch gemaakt op ontwikkelingshulp en interventie. Worden de deelnemers van projecten serieus genomen? Ik was dan ook geboeid door de uitzending van EenVandaag over moestuin-projecten voor minima in Nederland: “Geef geen geld maar groenten”. Kunnen Nederlandse ‘armen’ niet met geld omgaan? Ik besloot dat ik dit onderwerp verder wilde onderzoeken. Dit leidde tot de onderzoeksvraag van mijn thesis: Welk discours leeft er bij de initiatiefnemers van moestuin-projecten voor minima in Nederland over minima?

Om mijn vraag te beantwoorden heb ik een discoursanalyse toegepast. Ik heb me hierbij gebaseerd op de theorie en methoden van Foucault en de politicologen Bacchi en Yanow. Voor de analyse heb ik documenten verzameld over de projecten en bij zeventien initiatiefnemers een semi-gestructureerd interview afgenomen.

In heel Nederland bleken soort gelijke projecten te zijn opgekomen: voedseltuinen, minimatuinen en volkstuintjes voor minima. Al snel bleek dat de projecten in de eerste instantie op elkaar lijken maar verschillende doelen hebben. Dit leidde tot een typologie van vier soorten projecten: de voedselbank-tuin, de duurzaamheid-tuin, de dagbesteding-tuin en voedselzekerheid-tuin. De initiatiefnemers presenteren elk een eigen probleem waar hun tuinproject een oplossing voor is; een tekort aan groenten bij de voedselbank, afstand tussen mensen en voedsel, inactiviteit van minima en te dure groenten. Continue reading

Student gezocht voor onderzoek buurtmoestuinen

onderzoekerstadslandbouw

Laatst schreef ik over een stappenplan voor het opstarten van buurtmoestuinen, ontwikkeld door een ACT groep binnen eenWetenschapswinkelproject. Nu bieden we een stage of afstudeeronderzoek voor een (BSc of MSc) student. Dus wil je een bijdrage leveren aan een wetenschapswinkelproject en daarbij samenwerken met Wageningse onderzoekers, lees dan even verder!

De opdrachtgever van het wetenschapswinkeproject is de kenniskring buurtmoestuinen Almere. Deze heeft de volgende vragen:

  • Wat zijn de geleerde lessen en succesfactoren van de kenniskring?
  • In hoeverre heb je een ‘trekker’ nodig en in hoeverre is die vervangbaar en het netwerk daarmee overdraagbaar?
  • Hoe kan een dergelijk netwerk duurzaam gefinancierd worden?
  • Hoe houd je vrijwilligers betrokken en hoe geef je hen verantwoordelijkheid?
  • Hoe ga je om met meer commercieel gerichte initiatieven?
  • Wat zijn de voor- en nadelen van zowel schooltuinen als community gardens in één netwerk?
  • Is het zinvol om ook initiatieven op micro-schaal (bijvoorbeeld hanging baskets of 1-2 fruitbomen) op te nemen in…

View original post 180 more words

Verandering van spijs doet eten (1)

Eindelijk tijd voor allerlei niet-urgente boeken. En voor de catalogus voor het nieuwe moestuinseizoen. Ik lees in ‘Kost, nieuwe gezichten op eten’ over de herontdekking van de moestuin. Niet door moestuinierders, vele complexen zijn decennia oud. Maar door ‘cultuurmakers’. Zij ‘nemen het gangbare denken in onze samenleving niet voor lief’.

In gangbare stadsplanning was ‘t moestuincomplex tot voor kort een rafelig en rommelig stuk groen, bij uitstek verbannen naar ‘overgebleven’ stukjes stad zoals vanuit de trein goed te zien is. Zonder overkoepelend ontwerp en beheersplan een doorn in ‘t oog van menig landschapsarchitect of planner. Binnen ‘t nieuwe perspectief representeert een volkstuinencomplex ‘diversiteit’ zowel bio als cultureel.

Moestuinierders worden achteraf ingevoegd in het ‘locavore’ denken; zij weten immers nog waar hun eten vandaan komt en reduceren voedselkilometers nogal drastisch met de fiets. Een groot deel van de moestuinierders ontgaat deze ‘post-fitting‘. Zij zijn niet bezig met ‘heirloom’ zaden, biodiversiteit of eetbaar onkruid maar met gangbaar tuinieren; monocultuur op postzegel formaat. De biodiverse – lees rommelige – tuin van de buurman is hén een doorn in het oog.

Het is een goede zaak dat cultuurmakers inclusief beleidsmakers en stadsplanners nieuwe belangstelling hebben voor moestuinen. Zijn we zelfs het post-moderne falliet van die ene waarheid voorbij? Duizend bloemen bloeien en maken samen een groot verhaal.

Stages; Opzetten van buurtmoestuin in Tilburg

De gemeenteraad van Tilburg heeft ingestemd met het initiatief voor het opzetten van  buurtmoestuinen. Om dit te verwezenlijken zullen Brabantse Milieufederatie en welzijnsorganisatie Twern in samenwerking met de gemeente Tilburg en andere organisaties dit project gaan trekken. De BMF en Twern zullen de leiding hebben over dit project, maar er zal wel nauw samengewerkt worden met de andere partijen.

De Brabantse Milieufederatie is een onafhankelijke belangenbehartiger voor natuur,  landschap en milieu in de provincie Noord-Brabant. De Twern is een welzijnsorganisatie die maatschappelijke diensten levert.

Stage mogelijkheid 1:
Buurtmoestuinen kennen vele positieve effecten voor de buurt en het milieu. Het is de bedoeling dat de stagiair het veld in gaat en dit project realiseert. Beide organisaties beschikken over de nodige contacten en netwerken waar de stagiair volop gebruik van kan maken. Het is de bedoeling dat er uiteindelijk minstens 1 buurtmoestuin is opgestart en dat de organisatie voor de andere buurtmoestuinen in gang is gezet.

Stagemogelijkheid 2:
De gemeenteraad van Tilburg heeft al ingestemd op dit initiatief, maar de BMF en  Twern willen dit ook graag in andere gemeentes van Noord-Brabant gaan realiseren. Andere gemeentes zover krijgen en begeleiden bij het opzetten van buurtmoestuinen is een andere stage mogelijkheid.

Zij zoeken naar een enthousiast iemand die in staat is zelfstandig te werken, doorzettingsvermogen heeft, goed kan organiseren en initiatief nemend is.  Zij bieden een uitdagende leerplek, waarin veel ruimte wordt geboden voor eigen inbreng en wensen.

Looptijd is ongeveer 5 maanden voor de verschillende opdrachten en tot 1 jaar voor de combinatie.

Meer info bij Petra.derkzen@wur.nl of rechtstreeks bij:

John Vermeer
E-mail: john.vermeer@bmf.antenna.nl
Telefoon: 013-5356225 | 06-12579879
Karlijn Verschuren,
E-mail: karlijnverschuren@noord.twern.nl
Telefoon: 013-4553800